PóÅ‚pasiec to zakaźna choroba wirusowa, która może przybierać różne formy - może przebiegać Å‚agodnie, ale może wiÄ…zać siÄ™ też z poważnymi powikÅ‚aniami.
NajczÄ™stszym powikÅ‚aniem po przechorowaniu póÅ‚paÅ›ca jest neuralgia póÅ‚paÅ›cowa, czyli przewlekÅ‚y ból neuropatyczny, utrzymujÄ…cy siÄ™ powyżej 3 miesiÄ™cy od wystÄ…pienia zmian na skórze.
PrzyczynÄ… zachorowania na póÅ‚pasiec jest reaktywacja wirusa Varicella Zoster Virus (VZV). Pierwotne zakażenie wirusem VZV to ospa wietrzna. Zwykle wystÄ™puje ono w dzieciÅ„stwie i objawia siÄ™ uogólnionÄ… wysypkÄ… pÄ™cherzykowÄ…. NastÄ™pnie wirus przechodzi w stan uÅ›pienia (latencji) i lokalizuje siÄ™ w zwojach nerwowych. Gdy dojdzie do reaktywacji pojawiajÄ… siÄ™: wysypka na skórze i ból. Wysypka zwykle wystÄ™puje po jednej stronie ciaÅ‚a, najczęściej w części piersiowej (56 proc. przypadków), rzadziej w lÄ™dźwiowej (13 proc.), czaszkowej (13 proc.), szyjnej (11 proc.) oraz krzyżowej (4 proc.). Inne możliwe postacie kliniczne póÅ‚paÅ›ca to: póÅ‚pasiec oczny, póÅ‚pasiec uszny, krwotoczny (z wylewami do skóry), zgorzelinowy (z owrzodzeniami) oraz rozsiany (przypominajÄ…cy ospÄ™ wietrznÄ…).
Najgroźniejsze powikÅ‚anie póÅ‚paÅ›ca to ból neuropatyczny
Najcięższym powikÅ‚aniem póÅ‚paÅ›ca jest neuralgia póÅ‚paÅ›cowa, powodujÄ…ca dÅ‚ugotrwaÅ‚y ból, który może utrzymywać siÄ™ tygodniami, miesiÄ…cami, a nawet latami. Ryzyko jej wystÄ…pienia zwiÄ™ksza siÄ™ z wiekiem, a szczególnie narażone sÄ… osoby po ukoÅ„czeniu 50. roku życia. Szacuje siÄ™, że neuralgia póÅ‚paÅ›cowa rozwija siÄ™ nawet u 30 proc. pacjentów, którzy chorowali na póÅ‚pasiec, aż 80 proc. tych przypadków dotyczy osób powyżej 50. roku życia.
Neuralgia póÅ‚paÅ›cowa czÄ™sto wymaga podawania specjalistycznych leków, w tym opioidowych. Leczenie tego powikÅ‚ania jest czÄ™sto nieskuteczne, a częściowe zÅ‚agodzenie bólu udaje siÄ™ uzyskać jedynie u 30-50 proc. chorych. Ból ten może być skrajnie wyniszczajÄ…cy dla pacjentów, opisywano próby samobójcze podejmowane pod jego wpÅ‚ywem. W USA neuralgia póÅ‚paÅ›cowa jest piÄ…tÄ… co do czÄ™stoÅ›ci przyczynÄ… samobójstw wÅ›ród osób w starszym wieku.
Inne groźne powikÅ‚ania póÅ‚paÅ›ca
Z póÅ‚paÅ›cem ocznym, wynikajÄ…cym z reaktywacji wirusa ze zwojów czaszkowych (co dotyczy ok. 10-25 proc. pacjentów z póÅ‚paÅ›cem), mogÄ… wiÄ…zać siÄ™ na ogóÅ‚ ciężkie powikÅ‚ania oczne (30-78 proc. tych pacjentów). ObejmujÄ… one skórÄ™ czoÅ‚a, powiek oraz spojówkÄ™ i rogówkÄ™ oka, w której mogÄ… powstawać owrzodzenia. Nieleczony póÅ‚pasiec oczny powoduje pogorszenie widzenia, a nawet Å›lepotÄ™ i porażenia nerwu okoruchowego.
ZdarzajÄ… siÄ™ również poważne powikÅ‚ania neurologiczne, takie jak aseptyczne zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu (u 1 proc. zakażonych), a nawet choroby sercowo-naczyniowe, w tym udar mózgu i zawaÅ‚ serca (również 1 proc. przypadków).
Dwie trzecie przypadków póÅ‚paÅ›ca wystÄ™puje u osób powyżej 50. roku życia
W USA u okoÅ‚o 99,5 proc. dorosÅ‚ych osób w wieku co najmniej 40 lat stwierdza siÄ™ w badaniu serologicznym przebycie zakażenia VZV, a u 1 na 3 osoby w ciÄ…gu życia rozwija siÄ™ póÅ‚pasiec. Co roku rejestruje siÄ™ 1,7 mln nowych zachorowaÅ„ na póÅ‚pasiec w Europie, 1,5 mln w Chinach oraz 1 mln w USA. W Polsce może być ok. 130 tys. zachorowaÅ„ rocznie.
CzÄ™stotliwość wystÄ™powania póÅ‚paÅ›ca i neuralgii póÅ‚paÅ›cowej zwiÄ™ksza siÄ™ z wiekiem. Dwie trzecie przypadków póÅ‚paÅ›ca dotyczy osób powyżej 50. roku życia. Powodem jest zmniejszanie siÄ™ komórkowej odpowiedzi immunologicznej ze wzglÄ™du na immunosenescencjÄ™, czyli zwiÄ…zany z wiekiem spadek odpornoÅ›ci. PrzyczyniajÄ… siÄ™ do tego także stres oraz choroby wspóÅ‚istniejÄ…ce, takie jak schorzenia sercowo-naczyniowe, nowotwory czy cukrzyca.
Zachorowaniem na póÅ‚pasiec bardziej zagrożeni sÄ… też pacjenci, którzy przechorowali COVID-19. Osoby w wieku co najmniej 50 lat, po przebyciu tej choroby potwierdzonej testami, wykazywaÅ‚y o 15 proc. wiÄ™ksze ryzyko zachorowania na póÅ‚pasiec niż osoby, które nie chorowaÅ‚y na COVID-19. O 21 proc. częściej chorowali pacjenci hospitalizowani wczeÅ›niej z powodu COVID-199.
Przed póÅ‚paÅ›cem i neuralgiÄ… póÅ‚paÅ›cowÄ… chroni szczepionka
Szczepionka przeznaczona jest do stosowania w profilaktyce póÅ‚paÅ›ca oraz neuralgii póÅ‚paÅ›cowej (ang. post-herpetic neuralgia, PHN) u osób dorosÅ‚ych w wieku 50 lat i starszych oraz u osób w wieku 18 lat i starszych o zwiÄ™kszonym ryzyku zachorowania na póÅ‚pasiec11. Jej skuteczność przeciwko póÅ‚paÅ›cowi przekracza 90 proc. we wszystkich grupach w wieku ≥50 lat. W przypadku neuralgii póÅ‚paÅ›cowej siÄ™ga 91,2 proc. u osób w wieku ≥50 lat i 88,8 proc. u osób w wieku ≥70 lat12.
Komunikat opracowany przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia w ramach kampanii edukacyjno-informacyjnej pt. „Ze szczepieÅ„ siÄ™ nie wyrasta” w zwiÄ…zku ze spotkaniem prasowym pt. „Od wysypki po życie w przewlekÅ‚ym bólu – poznaj groźne powikÅ‚ania póÅ‚paÅ›ca”. JesieÅ„ 2023.
Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>PrzebudujÄ… Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>