Gdyby świat miał się skończyć w 2012, to dopiero po tym, jak
Agnieszka Holland odbierze Oskara za swój film „W ciemnoÅ›ci”.
Prawie 20 lat dzieli nas od opowiedzianej przez
Stevena Spielberga historii niemieckiego oficera, który w czasie II wojny Å›wiatowej, narażajÄ…c swoje życie, pomagaÅ‚ Å»ydom. W 1993 roku „Lista Schindlera” zdobyÅ‚a siedem Oskarów za: najlepszy film, reżyseriÄ™, scenariusz adaptowany, zdjÄ™cia –
Janusza KamiÅ„skiego – scenografiÄ™, muzykÄ™ oraz montaż.
Prawie 20 lat trzeba byÅ‚o czekać na kolejnÄ…, kinowÄ… historiÄ™ Sprawiedliwego WÅ›ród Narodów Åšwiata, którym tym razem jest Polak z Lwowa Leopold Socha. Kanalarz, cwaniak, a nawet przestÄ™pca, katolik. To jego historiÄ™ – i garstki tych, których ukryÅ‚ w kanaÅ‚ach – opowiedziaÅ‚a Agnieszka Holland. I zrobiÅ‚a to tak, jak nikt nigdy dotÄ…d. Jej dzieÅ‚o jest wyjÄ…tkowe pod każdym wzglÄ™dem. Trudne, emocjonalne, wymagajÄ…ce od widza skupienia i ponad dwugodzinnej uwagi.
Ale historia Poldka Sochy, choć pokazuje ludzi żyjÄ…cych przez 14 miesiÄ™cy w ciemnoÅ›ci, nie dzieli ich na dobrych i zÅ‚ych, nikogo nie oczernia ani nie wybiela, nikogo nie stawia na piedestale ani pod szubienicÄ…. Pokazuje ich jako ludzi, którzy „tyle o sobie wiedzÄ…, ile ich sprawdzono”.
Za to, co Leopold Socha zrobiÅ‚ dla Å»ydów, a traktowaÅ‚ to – jak podajÄ… źródÅ‚a – by dokonać swoistej ekspiacji za przestÄ™pczÄ… przeszÅ‚ość, w 1978 roku otrzymaÅ‚ tytuÅ‚ Sprawiedliwego WÅ›ród Narodów Åšwiata. I choć rola, którÄ… odgrywa
Robert Więckiewicz, pewnie na długo wpisze się w jego aktorski życiorys, choć genialna jest
Kinga Preis jako żona Sochy, to szczególnie cenne sÄ… też pozostaÅ‚e psychologiczne portrety uwiÄ™zionych w matni II wojny Å›wiatowej. Bo tak, jak pokazaÅ‚a je Agnieszka Holland, nie zrobiÅ‚ tego nikt wczeÅ›niej.
Oni wszyscy sÄ… prawdziwi. Wszyscy chcÄ… żyć, ale – w Å›wiecie rzÄ…dzonym przez okupanta – nie wszyscy mogÄ…. SzukajÄ… wiÄ™c pomocy i za niÄ… pÅ‚acÄ…. A ponieważ temu, komu pÅ‚acÄ…, nie ufajÄ…, szukajÄ… wolnoÅ›ci na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™, nie wiedzÄ…c i nie wierzÄ…c, że w kanaÅ‚ach przetrwa tylko ten, kto je zna lepiej niż wÅ‚asnÄ… żonÄ™.
ZdradzajÄ…. Boga, który ich opuÅ›ciÅ‚ i swoich bliskich. MierzÄ… z pistoletu do odprawiajÄ…cego modÅ‚y i nie potrafiÄ… powstrzymać siÄ™ od pożądania żony bliźniego swego. WalczÄ…. O każdy z 400 spÄ™dzonych pod ziemiÄ… dni. W tej walce zabijajÄ…. Jak kobieta, która rodzi syna, a potem Socha urzÄ…dza mu „przyzwoity” pochówek, bo za późno przynosi wiadomość, że przyjmie go na wychowanie.
Film Agnieszki Holland nie pozwala na spokojny oddech. Widz jest uwiÄ™ziony w kanale razem z bohaterami i kryje siÄ™ tam przerażony w obawie przed każdym, dla kogo nagroda za znalezienie Å»yda jest jak dobra premia za dobrÄ… pracÄ™. A kiedy wychodzi na zewnÄ…trz, tak samo mruży oczy i garbi plecy. Jest przecież jednym ze skazaÅ„ców. Kiedy dociera do niego, że za życie jednych trzeba zapÅ‚acić, a pÅ‚acÄ… niewinni, wie, że w czasie wojny nie obowiÄ…zujÄ… żadne logiczne zasady. Trzeba wiÄ™c żyć chwilÄ…. Tak jak Socha.
Na osobną uwagę zasługują w filmie zdjęcia.
Joanna Dylewska – jako operatorka – otrzymaÅ‚a za nie ZÅ‚otÄ… Å»abÄ™ na festiwalu Camerimage i z pewnoÅ›ciÄ… to nie ostatnia nagroda. Jej oko kamery zachwyca. UjÄ™cia scen sÄ… wybitne. Niezapomniane wrażenie robiÄ… na przykÅ‚ad te, w których wyÅ‚aniajÄ… siÄ™ z ciemnoÅ›ci zamarÅ‚e w paraliżujÄ…cym lÄ™ku postaci Å»ydów, niczym szczury rozpoczynajÄ…ce swe Å‚owy; moment narodzin czy zdradliwego aktu seksualnego, który odbywa siÄ™ na oczach matki i córki.
MiarÄ… sukcesu filmowego sÄ… nie tylko wypeÅ‚nione po brzegi sale kinowe, ale przede wszystkim reakcja widzów. W XXI wieku wielu z nich nie wyobraża sobie seansu bez chipsów czy popcornu. Na szczęście, zaraz po rozpoczÄ™ciu oglÄ…dania „W ciemnoÅ›ci” kukurydza przestaje strzelać miÄ™dzy zÄ™bami, a w przejmujÄ…cej ciszy sÅ‚ychać tylko przerażone westchnienia lub cichy pÅ‚acz.
DzieÅ‚o Agnieszki Holland jest wybitne, bo przemyÅ›lane w każdym szczególe. Nie ma w nim nic przypadkowego i pewnie dlatego zachwyca siÄ™ nim Å›wiat. Nieco mniej Polska. Szkoda, bo bezwzglÄ™dnie trzeba je obejrzeć, by odkryć wszystkie wartoÅ›ci, które niesie. I uwierzyć, że nas też stać na Oskara.
Hanna Kaup
W ciemności: Polska-Kanada-Niemcy 2011. Reż. Agnieszka Holland. Występują: Robert Więckiewicz, Kinga Preis, Agnieszka Grochowska, Julia Kijowska, Benno Furmann, Maria Schrader, Herbert Knaup, Krzysztof Skonieczny, Marcin Bosak, Milla Bańkowicz
Przebudowa Spichrzowej
Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej.
Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINÅ», przebuduje ostatni, póÅ‚kilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszÄ… ...
<czytaj dalej>Remont schodów
Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń.
Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejÅ›cie do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ...
<czytaj dalej>Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>