Rozmowa z dr. n. med. Wojciechem Feleszko, immunologiem i pediatrą z I Katedry Pediatrii (Klinika Pulmonologii i Chorób Alergicznych Wieku Dziecięcego) Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Co wiemy o rotawirusach?

– Wirusy te plasują się nieustannie na pierwszym miejscu wśród przyczyn infekcji pokarmowych, niezależnie od szerokości geograficznej. To jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji dzieci zarówno w Polsce, jak i na świecie. Zakażenie ma najcięższy przebieg u niemowląt i małych dzieci, a dotyczy prawie każdego dziecka do 4. roku życia, przenosząc się drogą fekalno-oralną. Rotawirusami można się zarazić zarówno poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą, jak też poprzez styczność z zanieczyszczoną powierzchnią. Wystarczy, że jedna osoba ma ręce zabrudzone drobinkami kału i dotknie np. myszki komputerowej, zabawki, monety czy klamki, a druga skorzysta z takiego przedmiotu, a potem przeniesie dłoń do ust i zakażenie gotowe. Jak wspomniałem, jest ono szczególnie groźne dla niemowląt i małych dzieci.

Dlaczego?

– Ciało dziecka w powyżej 90 proc. składa się z wody, a jej utrata następuje znacznie szybciej niż u osoby dorosłej. Częste wymioty i biegunka mogą w krótkim czasie (kwestia kilkudziesięciu godzin) doprowadzić do znacznego odwodnienia organizmu, czyli utraty nawet większej niż 10 proc. masy ciała! Wraz z wodą dziecko traci jony sodu, chloru, potasu, itd. W efekcie gospodarka elektrolitowa ulega poważnemu zaburzeniu. Pojawia się gorączka, letargiczna senność (lub silne pobudzenie) oraz patologiczne objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego.
Szacunkowe dane oparte na epidemiologii europejskiej oraz oceny sytuacji ekonomicznej Polski przez Bank Światowy, pokazują, iż w 2010 r. w Polsce na skutek odwodnienia i powikłań biegunki rotawirusowej, mogło dojść do zgonu 87 dzieci. To mniej niż w przypadku sepsy meningokokowej czy pneumokokowej, ale i tak zdecydowanie za dużo!

Jak chronić dzieci przed rotawirusami?

– Najprostszym sposobem zabezpieczenia przed zakażeniami pokarmowymi – nie tylko rotawirusowymi – jest higiena, czyli po prostu mycie rąk po kontakcie z przedmiotami, na których mogą znaleźć się patogeny. Nawyk ten warto wyrabiać u dziecka od najwcześniejszych lat. Ważne jest również mycie produktów spożywczych, zwłaszcza owoców i warzyw, przed spożyciem. Nie dotyczy to oczywiście niemowląt.
Najnowocześniejszą i najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniom rotawirusowym są szczepienia. Szczepionka może być podawana dzieciom do 6. miesiąca życia, dedykowana jest więc wyłącznie niemowlętom, które chorują najciężej i najczęściej trafiają do szpitala. Na rynku dostępne są dwie szczepionki dwóch producentów, zawierające żywe, ale osłabione rotawirusy. Jedna podawana jest w schemacie dwudawkowym, druga w trzydawkowym. Pierwsza dawka może być przyjęta już w 2. miesiącu życia. Szczepionki są podawane doustnie w formie kropli. Niestety, rodzice muszą za nie zapłacić z własnej kieszeni. Jeśli zdecydują się na skorzystanie także z innych płatnych szczepień, można podać je dziecku jednocześnie, np. pneumokoki i meningokoki w dwie kończyny, a rotawirusy – doustnie. Pod względem immumologicznym zdrowe dziecko świetnie sobie z nimi poradzi.

Nie brakuje opinii, że w pierwszym roku życia jest zbyt wiele szczepień i wpływają one źle na odporność dziecka. Co pan o tym sądzi?

– To jeden z większych mitów, z którym muszę się borykać. Przecież noworodek, przychodząc na świat ze sterylnych warunków panujących w jamie macicy, styka się z milionami drobnoustrojów. Jego układ odpornościowy walczy z nimi każdego dnia, w każdej sekundzie. Do końca pierwszego roku życia podajemy dziecku w szczepionkach ok. 20 różnych antygenów, w większości osłabionych lub martwych, podczas gdy jeszcze kilkadziesiąt lat temu podawano szczepienia zawierające kilka tysięcy antygenów. Z punktu widzenia układu odpornościowego jest to więc liczba absolutnie bezpieczna.

Czy rodzice korzystają z tej formy profilaktyki?

– Zależy to w znacznym stopniu od ich zamożności. Jeśli chcą skorzystać z płatnych szczepień zalecanych oraz szczepień skojarzonych (5 w jednym lub 6 w jednym), oznacza to spory wydatek. Duża część rodziców nie decyduje się więc na szczepienia dodatkowe, właśnie ze względów finansowych. Z punktu widzenia dziecka korzyść jest oczywista. Polega m.in. na uniknięciu pobytu w szpitalu z powodu infekcji rotawirusowej.
Osobna sprawa to koszty społeczeństwa. Mniej zakażeń rotawirusowych to mniej wizyt ambulatoryjnych i hospitalizacji. Epidemie biegunek rotawirusowych są nadal zmorą oddziałów pediatrycznych na całym świecie, bo rotawirus jest bardzo zakaźnym drobnoustrojem. Wystarczy, że na oddział trafi jedno zarażone dziecko, a wkrótce wszystkie nieodporne dzieci chorują.

Czy szczepienie przeciwko rotawirusom zabezpiecza na całe życie?

– Szczepionki wywołują odporność wobec najczęściej spotykanych serotypów wirusa. Odporność, która wytwarza się w pierwszym okresie gwarantuje, że nawet jeśli dziecko spotka się z innym serotypem wirusa, albo nie wytworzy wystarczającej odporności, by nie zachorować – to w przyszłości będzie przechodziło zakażenie dużo łagodniej. Korzyści wynikające z zaszczepienia są więc niewątpliwe. Zawsze powtarzam rodzicom, że jeśli chcą zrobić prezent dziecku, to niech zamiast kolejnej zabawki zafundują mu szczepienie. Ta inwestycja na pewno się zwróci.
Jako lekarze liczymy też, że szczepiąc małe dzieci, zwiększymy odporność populacyjną (ale niestety, aby uzyskać odporność populacyjną przy większości chorób musi być zaszczepione ok. 95 proc. populacji), i że z rotawirusami będzie podobnie jak z żółtaczką wszczepienną (HBV). Żółtaczka jeszcze 20 lat temu była często spotykana w szpitalach zakaźnych, a dziś dzięki szczepieniom wiele osób jest na nią uodpornionych i nie mamy już tak wielu zachorowań – spowodowało to także zdecydowane zmniejszenie ilości pierwotnych raków wątroby.

Podobno przygotowuje pan kolejną książkę z serii „Na sygnale”? W pierwszej czytaliśmy o przeziębieniu, w drugiej o skaleczeniu. O czym będzie trzecia?

– O rotawirusach, które zostaną przywleczone do rodziny państwa Nosków przez… tutaj nie zdradzę początku intrygi, ale pierwszą ofiarą padnie najmłodsze dziecko. Potem kataklizm ten spadnie na pozostałych domowników. Będzie to zabawna historia i mam nadzieję, że dzieci przyjmą ją z radością. Książka ukaże się prawdopodobnie w maju.

Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia”, kwiecień 2013 r.
Foto Hanna Kaup

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	grudzień 2020					»
P	W	Ś	C	P	S	N
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Znowu " sami swoi". A wogóle czym oni się zajmują??? <czytaj dalej>

Tak miasto twój wójt sp...ł, że faktycznie rowerem lepiej jeździć, ale powstaje kolejne pole do....nadużyć/?/ Na początek, obowiązkowe kaski <czytaj dalej>

To proponuję jeszcze do każdego roweru, silnik odrzutowy, zestaw Wi-Fi, talerz satelitarny i co tam jeszcze w koszta można wrzucic :-) <czytaj dalej>

Ale pitolenie. Ani słowa o kolejce do "znachora" o bólu w krzyżu, o polityce i innych przyjemnościach wątpliwych u będących starymi l <czytaj dalej>

Starość

Widziałem ją wczoraj

Stała u drzwi werandy

Lewa ręką trzymała laskę
prawą chciała nacisnąć <czytaj dalej>