Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” sprawdziło stan wiedzy o chłoniakach. Wyniki wskazują, że blisko 80 proc. zapytanych Polaków nie wie, jakie objawy są związane z pojawieniem się tego nowotworu.

Rocznie w Polsce wykrywa się ok. 8000 przypadków zachorowań na chłoniaki (dane obejmujące przewlekłą białaczkę limfocytową), czyli choroby nowotworowe wywodzące się z układu chłonnego. Szacuje się, że na świecie liczba chorych przekracza 1 mln. Ryzyko zachorowania na chłoniaka wzrasta wraz z wiekiem i dotyczy najczęściej osób po 60. roku życia. Symptomy towarzyszące chłoniakom przypominają często objawy zwykłego przeziębienia, dlatego są lekceważone zarówno przez pacjentów, jak i lekarzy. Choroba w większości przypadków jest wykrywana przy okazji i już w stadium zaawansowanym.

Posiadanie wiedzy na temat objawów chłoniaka zwiększa szanse na wczesne rozpoznanie choroby i rozpoczęcie skutecznego leczenia ratującego życie. Dlatego Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych na Chłoniaki „Przebiśnieg” postanowiło zwrócić uwagę społeczeństwa i zbadało stan wiedzy Polaków o chłoniakach. W Poznaniu, Krakowie i w Warszawie przeprowadzono sondy uliczne, w których ankieterzy przepytali 1284 Polaków, jakie są objawy tego nowotworu. Wyniki badania wskazują, iż wiedza o chłoniaku nie jest powszechna. Objawów tego nowotworu nie znało blisko 80 proc. przechodniów.

Jak rozpoznać chłoniaka?
Najczęściej występujące objawy chłoniaków:
• Powiększone węzły chłonne
• Osłabienie
• Uporczywe swędzenie skóry
• Długo utrzymujący się kaszel lub duszności
• Znaczna utrata masy ciała i nieuzasadnione zmęczenie
• Obfite nocne poty
• Podwyższona temperatura bez wyraźnej przyczyny (często mylona z objawami infekcji).

Bardzo ważne jest, aby wszystkie niepokojące objawy, które utrzymują się dłużej niż trzy tygodnie, konsultować z lekarzem. Do postawienia pełnego rozpoznania potrzebne jest ustalenie przebiegu choroby, czyli tzw. wywiad lekarski. Lekarz musi zbadać wszystkie dostępne węzły chłonne, określić ich wielkość, spoistość, ruchomość oraz ustalić, czy są bolesne. Zawsze jednak, aby z całą pewnością postawić diagnozę, podejrzany węzeł chłonny należy pobrać chirurgicznie do badania histopatologicznego. Badanie zmienionych tkanek pod mikroskopem to jedyny wiarygodny sposób rozpoznania tej choroby.

Czym są węzły chłonne?
Węzły chłonne razem ze śledzioną i naczyniami limfatycznymi tworzą układ limfatyczny. Stanowią one barierę ochronną ustroju – uważane są za filtry ochronne zatrzymujące substancje trujące i bakterie, gdyż oczyszczają chłonkę z krążących w niej szkodliwych obcych ciał i bakterii. Obwodowe węzły chłonne, zlokalizowane są pod powierzchnią skóry i można je wyczuć przy badaniu dłońmi: w okolicach uszu, po bokach szyi, w okolicach powyżej i poniżej obojczyka, w dołach pachowych, w pachwinach oraz w okolicach podkolanowych. Pozostałe węzły chłonne zlokalizowane są najczęściej wokół dużych naczyń krwionośnych, m.in. w centralnej części klatki piersiowej, w okolicach tchawicy, oskrzeli i aorty, w okolicach wątroby, śledziony, a także w dolnej części jamy brzusznej i miednicy w pobliżu jajników oraz pęcherza moczowego.

Jak wygląda diagnostyka i leczenie chorych na chłoniaki?
Istnieje około 70 rodzajów chłoniaków. Dzieli się je na dwie główne grupy: chłoniaki ziarnicze i nieziarnicze. W celu dokładnego oznaczenia typu chłoniaka należy: określić stopień zaawansowania klinicznego, wykonać pełne badania laboratoryjne krwi, badania obrazowe (w tym badanie rentgenowskie, USG, tomografia komputerowa), należy również wykonać badanie szpiku kostnego.
Leczenie osób chorych na chłoniaki powinno odbywać się w ośrodkach wyspecjalizowanych w leczeniu nowotworów układu chłonnego. Ze względu na dużą różnorodność chłoniaków istnieje bardzo wiele schematów ich leczenia. Metody wykorzystywane w leczeniu chłoniaków to m.in. immunochemioterapia (chemioterapia + terapia celowana), radioterapia i zabiegi chirurgiczne.

Ponad połowa ankietowanych uważa, że chłoniaka można całkowicie wyleczyć. Przebieg leczenia zależy od typu chłoniaka, stopnia zaawansowania choroby i innych czynników, które ocenia lekarz. Chłoniaki agresywne wymagają szybkiego rozpoznania i intensywnego leczenia, ale często istnieje szansa na trwałe wyleczenie chorego. Natomiast chłoniaki nieziarnicze o powolnym przebiegu, mimo że są nieuleczalne, pozwalają normalnie funkcjonować. Dzieje się tak dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod leczenia, polegających na połączeniu klasycznej chemioterapii i terapii celowanej, które dają szansę pacjentom na dłuższe życie bez objawów choroby.

Wyniki przeprowadzonego badania świadczą o potrzebie zintensyfikowania edukacji na temat diagnostyki i leczenia chłoniaka oraz o zasadności przeprowadzania kampanii edukacyjnych takich, jak kampania „Zdemaskuj chłoniaka”.
„Zdemaskuj chłoniaka” to hasło ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej zainicjowanej w maju 2008 r. Podstawowym celem działań jest edukacja społeczeństwa w kierunku właściwego rozpoznawania objawów nowotworów układu chłonnego i nie lekceważenia niepokojących symptomów choroby. Tegoroczna edycja kampanii odbyła się pod patronatem honorowym Polskiej Unii Onkologii oraz Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Partnerem kampanii była firma Roche Polska.

IW