To, za co niemal każdy rodzic dałby się poćwiartować, to dobro jego dziecka. Nie ma w życiu nic ważniejszego, gdy pojawia się istota niewinna, ukochana i wyczekana. Wtedy to właśnie jej wszystko zostaje podporządkowane. I dobrze, gdyż dziecku najtrudniej się bronić. Jest całkowicie zależne od ciała, głosu, spojrzenia rodziców. Z początku potrzebuje ich nieustannie. Potem coraz mniej. Jednak, nawet dorastający nastolatkowie potrzebują wsparcia, mądrego prowadzenia na drodze do dorosłości.

Pisząc o wspomaganiu rozwoju małego dziecka, odpowiem na najbardziej nurtujące rodziców pytanie, mianowicie: Jak stymulować mowę dziecka, by rozwijała się prawidłowo.

Zaczynając od poczęcia, trzeba wspomnieć, że dziecko słyszy i czuje już w łonie matki. Podstawą jego komfortu jest dobre i życzliwe nastawienie do niego obojga rodziców. Powinni mówić, śpiewać dziecku, dotykać je. Badania potwierdzają, że niemowlęta po urodzeniu rozpoznają głos matki oraz uspokajają się, słysząc rytm bicia jej serca.

Mowa otoczenia, a więc głównie rodziców, to środowisko, w którym rozwija się mowa dziecka. Czerpie ono przykład z wszystkiego, co robią dorośli, ze sposobu, w jaki mówią i jak się zachowują. To, co im sprawia przyjemność, ciekawi też dziecko. Kto nie walczył z kilkumiesięcznym niemowlakiem domagającym się naszej komórki? Jeśli poświęcamy czemuś dużo uwagi, możemy spodziewać się tego samego po naszym dziecku.

No dobrze, ale w jaki sposób mówić, aby nasza pociecha czerpała naukę? Przede wszystkim poprawnie realizować dźwięki mowy i dobrze budować zdania. Jeśli mówimy do niemowlaka, nasze zdania powinny być krótkie i wypowiadane powoli, bez zbytniego pośpiechu, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Dziecko musi mieć czas usłyszeć, co mówimy. Trzeba mu to wielokrotnie powtarzać, dodając gesty, wyrażenia dźwiękonaśladowcze, aby lokalizowało obiekt z danym dźwiękiem. Tak uczy się ono, że pies to „hau, hau”, a bocian „kle, kle”, itp. Zalecam „kąpiel słowną” w każdym wieku! Nie wstydźmy się opowiadać maluchowi o tym, co robimy, choćby brzmiało to dla nas bardzo poważnie.

Gdy w wieku około dwóch lat dziecko zaczyna budować proste zdania i robi to nieudolnie (pomija głoski, sylaby, używa złych form gramatycznych, itp.) powtarzajmy za nim to samo, ale w poprawnej wersji. W ten sposób ćwiczymy z nim warsztat mowy. Jeśli maluch jest w wieku, kiedy może zamieniać niektóre trudniejsze głoski, jak np.: sz, ż, cz, dź innymi prostszymi – dla przykładu mówi „śafa” zamiast „szafa” – nie każmy mu na siłę poprawić się, bo jego aparat artykulacyjny nie jest jeszcze na to gotowy. Trzeba respektować zasady rozwoju mowy u dzieci i nie zniechęcać ich zwracaniem uwagi, że mówią niepoprawnie. W swoim czasie usłyszymy właściwą realizację. A jeśli nie, należy wybrać się do specjalisty.

Rodzice często zastanawiają się, do kiedy można zdrabniać nazwy przedmiotów i czy w ogóle. Odpowiem, że można, byle nie za często i nie dłużej niż do pierwszego roku życia. Traktujmy dzieci jak dzieci, ale mówmy do nich jak do dorosłych. W przyszłości taka postawa zaprocentuje słowną dojrzałością. Przyglądajmy się naszym maluchom, ich chęci do kontaktu słowno-niewerbalnego i starajmy się na nią zawsze odpowiedzieć. Nie ignorujmy gaworzącego dziecka ani setnego pytania trzylatka. Starajmy się zrozumieć to, co mówi, ale jeśli jest inaczej, powiedzmy to mu. Niech ma jasność w sytuacji i nie przyzwyczaja się do tego, że zawsze łapiemy w lot to, o co mu chodzi.
Poza tym śpiewajmy dziecku. Mogą być to wymyślone melodie na każdą sylabę. Czytajmy książeczki, nazywając to, co znajduje się na ilustracjach. Uwrażliwiajmy na codzienne dźwięki i odgłosy, które będziemy nazywać, np. kosiarka robi „żżżż”, pan stuka „puk, puk, puk”. Bawmy się w gimnastykę buzi i języka już z dzieckiem kilkumiesięcznym, które bardzo szybko reaguje na zaczepki i stara się powtórzyć to, co widzi i słyszy. W ten sposób ćwiczymy mięśnie okrężne warg, mięśnie języka i policzkowe. Bądźmy uśmiechnięci i zadowoleni, a nasze dziecko z radością przywita każdy dzień.

logopeda Dominika Amroziewicz