Zgodnie z wczorajszÄ… zapowiedziÄ… zaglÄ…damy dziÅ› do niewielkiego pomieszczenia w kopenhaskim ratuszu, w którym kryje siÄ™ Jens Olsens Verdensur, unikatowe cacko zwane Zegarem Åšwiatowym Jensa Olsena. Znajduje siÄ™ ono po prawej stronie rzeźbionego portalu wejÅ›ciowego, a zegar – choć w porównaniu np. z praskim Orlojem wydaje siÄ™ malutki – robi niesamowite wrażenie.
Widok szklanej gabloty wypeÅ‚nionej srebrno-zÅ‚otymi tarczami i mnóstwem zÅ‚otych kóÅ‚ek, póÅ‚kóÅ‚ek, ćwierćkóÅ‚ek, kóÅ‚eczek, linek, obciążników i Bóg wie czego jeszcze, kojarzy siÄ™ poczÄ…tkowo ze skarbcem. Skojarzenie wcale nie odbiega daleko od rzeczywistoÅ›ci, bowiem to niezwykle skomplikowane urzÄ…dzenie jest prawdziwym skarbem, a dokÅ‚adnoÅ›ciÄ… odczytów ustÄ™puje jedynie zegarom atomowym (nie podejmujÄ™ siÄ™ wyjaÅ›nić zasady ich dziaÅ‚ania).
PoÅ›ród zegarów mechanicznych nie ma na Å›wiecie dokÅ‚adniejszego. Jens Olsens Verdensur skÅ‚ada siÄ™ z 15.548 mosiężnych części wyprodukowanych z przetopionych naczyÅ„ i przyborów kuchennych pochodzÄ…cych z duÅ„skich gospodarstw domowych z lat 40. XX w. (zostaÅ‚y później pokryte cieniutkÄ… warstwÄ… zÅ‚ota). Zbudowano z nich 12 mechanizmów. Najszybsze z poruszajÄ…cych siÄ™ w nim zÄ™batych kóÅ‚ek obraca siÄ™ co 10 sekund, najwolniejsze sprawia wrażenie nieruchomego. Nic dziwnego, peÅ‚en jego obrót zakoÅ„czy siÄ™ za ponad 25 tysiÄ™cy lat. Trudno sobie nawet wyobrazić, jak wtedy bÄ™dzie wyglÄ…daÅ‚ Å›wiat.
Urodzony w Ribe w 1872 r. Jens Olsen, twórca tego zaawansowanego zegara, byÅ‚ zdolnym Å›lusarzem i zegarmistrzem. Zafascynowany widokiem zegara astronomicznego w Strasburgu zamarzyÅ‚ o stworzeniu wÅ‚asnego. SiÅ‚Ä… rzeczy zainteresowaÅ‚ siÄ™ bliżej astronomiÄ…, dziÅ› mówi siÄ™, że byÅ‚ również Å›wietnym astromechanikiem. Przez wiele lat prowadziÅ‚ obliczenia, kolejnych kilka lat minęło mu na tworzeniu szkiców, a okoÅ‚o 20 lat trwaÅ‚o zbieranie funduszy na budowÄ™. W 1943 r. (miaÅ‚ wtedy 71 lat) mógÅ‚ wreszcie przejść do jej realizacji. Niestety, dwa lata później Olsen zmarÅ‚. Jego pracÄ™ kontynuowaÅ‚ mÅ‚ody zegarmistrz Otto Mortens.
Od rozpoczÄ™cia budowy do uruchomienia zegara minęło 12 lat. Ustawiony w kopenhaskim Ratuszu gotowy mechanizm wystartowaÅ‚ 15 grudnia 1955 r. o godzinie 15:00, w roku, w którym budynek obchodziÅ‚ swoje 50-lecie. W ruch wprawiÅ‚ go sam Fryderyk IX (dziadek nowego króla Danii) i Birgit Olsen, najmÅ‚odsza wnuczka mistrza Jensa. Po kolejnych 50 latach poddano zegar gruntownej renowacji (1995-97). Rozebrano go na części (ponumerowano je), dokÅ‚adnie oczyszczono, tarcze pokryto rodem i ponownie zmontowano. Warto wiedzieć, że rod jest jednym z najrzadszych i najcenniejszych metali szlachetnych na Å›wiecie. Jest odporny na korozjÄ™, nierozpuszczalny nawet w kwasie.
Zegar Åšwiatowy Jensa Olsena wymaga nakrÄ™cania tylko raz w tygodniu. DziaÅ‚a bez zarzutu. Pokazuje czas lokalny, czas sÅ‚oneczny, dokÅ‚adny czas w różnych miejscach na Ziemi w godzinach, minutach i sekundach, zaćmienia Księżyca i SÅ‚oÅ„ca, dÅ‚ugość dnia i nocy, pozycje ciaÅ‚ niebieskich, datÄ™ Niedzieli Wielkanocnej i pozostaÅ‚ych zależnych od niej Å›wiÄ…t religijnych. Jedna z tarcz wskazuje datÄ™ wedÅ‚ug kalendarza gregoriaÅ„skiego, inna wedÅ‚ug kalendarza juliaÅ„skiego. Obliczenia wiecznego kalendarza uruchamiane sÄ… automatycznie o póÅ‚nocy w każdÄ… sylwestrowÄ… noc.
Å»eby obejrzeć ten niesamowity zegar (naprawdÄ™ warto!), nie trzeba kupować żadnych biletów. I warto pamiÄ™tać, żeby zajrzeć później na ratuszowy dziedziniec.
Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
PrzebudujÄ… Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>