Gontowiec Podróżny BLOG

Gilleleje to najdalej na północ wysunięte miasto na Zelandii znane głównie z największego portu rybackiego na tej wyspie i bez wątpienia to właśnie port – piąty co do wielkości w Danii – jest jego centralnym punktem. Tutaj zawsze tętni życie. W jednej jego części funkcjonuje targ rybny, lodownie, wędzarnie, przetwórstwo rybne, stocznie i cały serwis potrzebny kutrom, druga jest zaciszną przystanią jachtową dla 220 jednostek pływających. Latem organizowane są festiwale sztuki, Dzień Śledzia, spektakle muzyczne na wolnym powietrzu, nawet opery. Zimą jest zdecydowanie spokojniej.

Chociaż domy kryte strzechą nie są w Danii czymś wyjątkowym i spotkacie je niemal na każdym kroku, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, to tutaj właśnie one, przytulone od południa do portu, tworzą wyjątkowo przytulną atmosferę. Stoją przy wąskich jednokierunkowych uliczkach – malutkie, często o szachulcowej konstrukcji, pomalowane na pastelowe kolory.

Z dokumentów wynika, że rybacy osiedlili się tutaj już ok.1500 r. i że oni także mieli w XVII w. problemy z ruchomymi piaskami, które zasypywały łodzie i sieci. Badania archeologiczne wykazały nawet, iż część miejscowości została pochłonięta przez wydmy. Na przełomie XIX i XX w., zwłaszcza po wybudowaniu nowego portu w 1873 r. i uruchomieniu w 1896 r. połączenia kolejowego, osada zaczęła się rozrastać (obecnie ma ok. 7.000 mieszkańców). Z jednej strony Gilleleje prosperowało coraz lepiej dzięki rybołówstwu, z drugiej strony stało się modnym kurortem. Pojawiły się pensjonaty, hotele, domy wypoczynkowe.

Odwiedzaliśmy miasteczko kilkakrotnie, tym razem jednak wybraliśmy się specjalnie, żeby zobaczyć pomnik o nieco dziwnej nazwie: Teka Bashofar Gadol. Przedstawia on chasyda grającego na nietypowym instrumencie. Sądząc z duńskiego tłumaczenia – „Niech zabrzmi wielki szofar” albo „Niech wielki szofar głosi nasze wyzwolenie”– tym instrumentem jest szofar, używany w judaizmie dęty instrument w kształcie rogu, za pomocą którego ogłaszano zbliżające się niebezpieczeństwo, początek lub koniec wojny bądź inne ważne fakty. Pomnik nawiązuje do wydarzeń z października 1943 r. znanego jako wielka ucieczka duńskich Żydów.

Kiedy Niemcy rozpoczęli akcję mającą na celu wywiezienie ich do obozów koncentracyjnych, Duńczycy po prostu udzielili Żydom tak daleko idącej pomocy, że 95% uciekinierów udało się uratować. Najpierw ukrywano ich w nadmorskich wioskach, a potem małymi łódkami i kutrami przewożono na drugi brzeg Sundu i Kattegatu, do neutralnej Szwecji. Trwało to kilka tygodni, ale zdecydowana większość duńskich Żydów uniknęła Holokaustu. Także dla wielu rybaków były to podróże w jedną stronę. Z obawy przed aresztowaniem, do zakończenia wojny oni również pozostawali w Szwecji.

Z samego Gilleleje przewieziono w ten sposób 1300 osób. Niestety, także tutaj miało miejsce jedyne skuteczne aresztowanie. 7.10.1943 r. Gestapo wywiozło stąd 84 Żydów czekających na przerzut do Szwecji, którzy ukrywali się na poddaszu kościoła. Wszyscy trafili do obozu koncentracyjnego Theresienstadt, mimo że mieszkańcy stanęli w ich obronie (do dziś zresztą nie wiadomo, kto był donosicielem). Często przytaczanym faktem jest wymiana zdań pomiędzy jednym z miejscowych rybaków, a Niemcem, który na okrzyk Duńczyka „Biedni Żydzi” miał odpowiedzieć: „W Biblii jest napisane, że taki będzie ich los”, na co ten pierwszy miał zareagować: „Ale nie jest napisane, że musi się to stać w Gilleleje”.

W październiku 2023 r., w 80 rocznicę wydarzeń, odsłonięto w Gilleleje jeszcze jeden nietypowy pomnik. Nazwano go symbolicznie „Przesunięty horyzont”.

Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny


Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Przebudują Ikara

Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty. Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ... <czytaj dalej>

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

A synowiec tam po co w radzie miasta skoro nie chodzi na sesje.
Paluch po tak durni mieszkańcy wybrali
Jeszcze wierchowicza brakuje tylko d <czytaj dalej>

Grochówki żadnej tam nie widziałem tylko długa kolejkę po watę cukrową.
Nowy wojewoda nowe porządki.
<czytaj dalej>

Nie ma w Polsce wojska. Piknik 3majowy tylko to dowiódł żadnego czołgu ja płaci grunwaldzkim, bo wszystkie oddaliśmy Ukrainie. 2 taki i 2 Pilice <czytaj dalej>

a w gryfinie była super zabawa <czytaj dalej>

Obchody na "bogato". Już nawet nielegalne, za "tamtej" Polski były z atrakcjami.
Jakieś orkiestry, występy, tance, a tu <czytaj dalej>